یاشاسین آنادیلی
دوشنبه 27 بهمن 1393 :: نويسنده : ���
+0 به یه ن
دنیای آنلاین و زبان‌های مادری

نویسنده  :حسین واحدی


عده‌ای را نظر براین بود که با آمدن تلویزیون، سینما به تاریخ خواهد پیوست و با آمدن اینترنت، روزنامه و کتاب محو خواهد شد و با آمدن شبکه‌های ماهواره ای، پروسه جهانی شدن تکمیل شده و دنیا به سمت تک زبانی حرکت خواهد کرد. اما گذر زمان ثابت کرد که نه تنها سینما و روزنامه و کتاب و زبان‌های مادری از جریان زندگی حذف نشدند، بلکه با استفاده از همان پیشرفت ها، به توسعه‌ای غیر قابل باور هم رسیدند.
 «جیمی ویلز» بنیانگذار دایره‌المعارف اینترنتی «ویکی‌پدیا» معتقد است که جهانیان با پیوستن به ویکی ‌پدیا می‌توانند زبان‌های مادری خود را ترویج کرده و آن را جهانی کنند. او می‌گوید که تک تک افراد درجهان امروز می‌توانند با بهره مندی از امکانات دنیای مجازی به دانش بشری دسترسی داشته باشند. متخصصین امور فرهنگی معتقدند که قبل از اینترنت دنیای غیر انگلیسی زبان منزوی بود، اما با آمدن اینترنت نه تنها از کشورهای دیگر بلکه از دورترین دهکده‌های جهان صداهایی متفاوت به گوش رسید. اینترنت جهانی است که تمام دنیای واقعی را در خود به شکل مجازی نشان می‌دهد. البته روشن است که این امر فعلاً به صورت بالقوه است و به نظر می ‌رسد، بالفعل شدن آن رنگارنگی دیگری به دنیای مجازی خواهد داد.
اگرچه انگلیسی زبانان در مقابل دیگر زبان‌ها، ازجمله ماندارین(چینی)، عربی، ترکی، اسپانیایی و...کم جمعیت‌تراند، اما به واسطه تسلط دریایی بریتانیا در قرون گذشته بر بخش عمده‌ای از جهان و همچنین سربر آوردن ایالات متحده آمریکا بعد ازجنگ جهانی اول و... می‌توان گفت که این زبان توانست جهانی شدن خود را شروع بکند. درچنین زمانی خیلی‌ها معتقد بودند که با آمدن اینترنت، زبان انگلیسی حاکمیت بلامنازع خواهد یافت، اما غافل از اینکه اینترنت یک امکان عمومی بود که اتفاقاً برای زبان‌های در معرض خطر و منزوی بهترین سکوی پرش بود؛ زبان هایی که به وسیله دولت‌های سانترالیستی از مدارس، ادارات، و رسانه‌ها رانده شده بودند، اینک با آمدن اینترنت فرصتی دو باره یافته‌اند که خود را به جهانیان بنمایانند تا بدینوسیله ماندگاری خود را تضمین نمایند.






بؤلوم :


دوشنبه 27 بهمن 1393 :: نويسنده : ���
+0 به یه ن

تاثیرات جهانی شدن بر هویت قومی مردمان قشقایی 


تاثیرات جهانی شدن بر هویت قومی مردمان قشقایی
جهانی شدن که گویا فرایندی ناگزیر و اجتناب ناپذیر است جوامع مختلف را با چالشهای متعددی روبرو کرده است. از ابعاد مهم این رویارویی، وضعیت بحران‌زای  قومیت‌ها است؛ بحرانی که می‌تواند «تهدید» و یا  «فرصت» تلقی شود.
مساله بقا، زوال و احیای هویت قومی مردمان قشقایی به عنوان یک رکن اصلی و تاثیر گذار در تاریخ ایران در فرایند جهانی شدن هموراه از دغدغه‌های ذهنی نگارنده بوده است.
در معرفی قوم قشقایی بایستی گفت که آنان مردمانی هستند که عمدتا در جنوب ایران ساکن هستند و محدوده آنان از شمال به استان اصفهان و چهارمحال بختیاری و از جنوب به سواحل خلیج ایران و از غرب به استان خوزستان و از شرق به استان کرمان محدود می‌شود. بطور کلی قلمرو قشقایی‌ها در ناحیه‌ای بین سواحل خلیج ایران و اصفهان قرار دارد و سلسله جبال زاگرس از میان سرزمین قشقایی‌ها می‌گذرد.
منابع هویت قشقایی عبارتداز: 1-زبان ترکی قشقایی2-سنت 3-ایران 4-دین 5-مدرنیته.


آردینی اوخو



بؤلوم :


دوشنبه 27 بهمن 1393 :: نويسنده : ���
+0 به یه ن
قیز تورکلار فرهنگینده 

دختر در فرهنگ ترکان نمک زندگی محسوب می‌شود.

قیز (دختر)، خانیم (خانم)، خاتین (خاتون)، بگیم (خانم) و … واژه‌هایی هستند که ترکان برای نامیدن جنس مؤنث به کار می‌برند و هر یک در سن یا موقعیت اجتماعی مشخص کاربرد دارد.

ادبیات و فولکلور ترکان پر است ازاشعار، امثال و بایاتی‌هایی که همگی وصف شایستگی‌ها، برازندگی‌ها و قهرمانی‌های زنان و دختران این دیار را بیان می‌کنند. در ادبیات ما گاه دختر را به سیب سرخ تشبیه می‌کند (قیز قیزیل آلما) و گاه او را تکه طلایی درخشان برمی‌شمارد (قیزدی قیزیل پارچاسی / پالچئغا دوشار پارئلدار). 

هرچند موقعیت خاص اجتماعی در گذشته داشتن فرزند پسر را برای خانواده‌های متکی به اقتصاد کشاورزی و دامداری طلب می‌کرد و پدر و مادر فرزند پسر را برای تامین مالی و حمایت‌های دوران سالمندی خود بیشتر می‌طلبیدند، اما دختر نیز نمک زندگی تلقی می‌شد و زنان بدون دختر را زنانی بی‌نمک برمی‌شمردند: (قیز سیز آرواد / دوز سوز آرواد) و در گوش نوعروسان دعای به دنیا آمدن دخترکی زیبا را بعد از هفت پسر زمزمه می‌کردند:
گلین، گلین قیز گلین
اینجی لری دوز گلین
یئددی اوغلان آناسی
سون بئشیگی قیز گلین





بؤلوم :


دوشنبه 27 بهمن 1393 :: نويسنده : ���
+0 به یه ن

آذربایجان و هویت



بازی «باستان شناسی» در ایران بیش از هفتاد سال است که برای مخفی نگاه داشتن حضور و نقش ترک تباران ایرانی در این کشور به هرکس و ناکسی تعلیم داده می‌شود. شاید بیشتر به خاطر این است که مردم ایران در چنگال ناسیونالیسم کوری اسیر گردد و در برکه و باتلاق شو و نیستی پوچ گرا دست و پا می‌زند. شاید به خاطر این است که فرزندان فرهنگینه‌ی این مرزو وبوم ندانند که میراث دار الواح گلی و سنگی هفت هزار ساله‌ی ترکی سومری هستند. شاید به خاطر این است که آثار فرهنگی سنگ نبشته‌های گؤی تورک و چرم نبشته‌های اویغوری از تاریخ ایران زدوده شود. شاید به خاطر این است که نسلهای آینده با زبان ترکی، این اصیل ترین زبان ایرانی بیگانه بمانند و شاید هم به خاطر این است که این سرزمین را هم همانند «تاجیکستان» و «ارمنستان» به قرارگاهی ضد اسلامی و ضد ترکی بدل ‌سازند.
باستان شناسان بد نام سالهای اخیر بسیار تلاش کرده‌اند تا حقایق تاریخ ایراین را درگذشته‌های دور پنهان سازند.


آردینی اوخو



بؤلوم :


دوشنبه 27 بهمن 1393 :: نويسنده : ���
+0 به یه ن
من تورکم؟ یا کی بیر فارسام؟ منیم هویتیم نه دیر؟
من ایهﺭ بیر تورکم نییه اؤز دیلیمده یازیب اوخوماقی بیلمیرم؟
من ایهﺭ بیر تورکم نییه منیم ایچون بیر درسلیک ده یوخدور کی مدرسه لریمیزده اوخونا؟
من ایهﺭ بیر تورکم نییه منیم اؤز دیلیمده دانیشان بیر تلویزیون کانالئ دایمی وئرلیشی یوخدور؟
من ایهﺭ بیر تورکم نییه بیر گوندلیک قازئته(روزنامه) منیم دیلیمده اؤز اؤلکهﻣﺪه یوخدور اونو اوخویام؟
من ایهﺭ بیر تورکم نییه هر اینسان کیمی اؤز تاریخیمی و ادبیاتیمئ بیلمگه حققیم یوخدور؟ منئ تورک نقدر مظلومم؟!




بؤلوم :


دوشنبه 27 بهمن 1393 :: نويسنده : ���
+0 به یه ن
طوایف و تیره های ایل قشقایی

ایل قشقایی از شش طایفه بزرگ تشکیل شده که هر طایفه خود از تیره های مختلف تشکیل گردیده است . پس از" تیره" به لحاظ سلسله مراتب "بنکو" قرار دارد و بعد از بنکو "اُبا" . اسامی طوایف ایل قشقایی عبارتند از دره شوری – عمله – کشکولی بزرگ – فارسیمدان –ششبلوکی – کشکولی کوچک .

-     دره شوری

طایفه دره شوری 52 تیره دارد و به لحاظ تعداد تیره ها بزرگترین طایفه  ایل قشقایی است . اسامی تیره های طایفه دره شوری به نقل از کتاب "سیاه چادرها" منوچهر کیانی عبارتند از:قره خانلو – وندا – قره جلو – قرمزی – عمله حسین خان – نره ای – نادرلو – دوندولو – قره قانلو – گرمسیری – باقرکیخایی – آق تومان – طیبی – نیم مرد لو – قراچه – جانبازلو – وزیر خانلو – طاهری – جلال لو – حاجی محمد لو – چارق لو – ایپک لو – حاجی دولو – بهرام کیخالو – کریملو – گوجلو – نفر – زیلابلو – لک – چهارده چریک – ریکه – تله بازلو – سادات – اسه تراش – مهدی کیخالو – قورد -  ابولکرلو – خیراتلو – زرگر – آقاکیخالو – میش بسیار – شاهین کیخالو – شاقی – صادقلو – درزی – آهنگر – کوربکش – اروجلو – ایمانلو – بلوردی – کزنلو .



-     عمله

طایفه عمله 46 تیره دارد . اسامی تیره های عمله عبارتند از: ایگدر – میچک – اسلاملو – چگینلو – جعفربیگلو – گورکانلو – کورش – رحیم لو – سارویی – محمد زمانلو – صفی خانلو – دمیرچماقلو – کهوا – یلمه – طیبلو – چوبانکاره – کلاه سیاه – مهترخانه – بور بور – نمدی – گله زن – توتولو – ابیوردی -  شولو – نفر – توللی – بهلول لی – کرمال لو – بلوکهلو – بیات – هاشم خانلو – سهراب خانلو – اولاد – علی کردی – آردکپان – قجه بیگلو – قره خانلو – قزل لو – موصل لو – کرانلو – قادرلو – کله خرد لو – مختار خانلو – چهارده چریک – بهمن بیگلو .



-     کشکولی بزرگ

طایفه کشکولی بزرگ 46 تیره دارد . اسامی تیره های کشکولی بزرگ عبارتند از : آرخلو – گنجه ای – غوری – قراچه – جرکانلو – ارغانی – هاشمی – لک زندی – ایوب لو – علی عسکرلو – علی پناهلو – لک ... – کشتاسب – لک نیازی – بهرامی – بیگدلی ترک – کهوا – آغاجری – دمادلی – بیگدلی – تولی – مقیمی – آلاقویونلو – فرهادلو – شاه محمدلو – ایمانلو – ددکه ای – یادکورلو – فیوج – قاسملو – طیب لو – قراگوزلو – سلوک لو – مال احمدی – پیرمرادی – چهارده چریک – دینا رستم – چهار بنیچه – صفی خانلو – بوگر – حسن آقالو – ابیلو – کوروش – بلوردی – وندا – دیزگانلو .



-     فارسیمدان

طایفه فارسیمدان  24 تیره دارد . اسامی تیره های طایفه فارسیمدان عبارتند از: کرانلو – داروغه – عمله – عرب گاومیشی( ترک و فارس) – مردل – دنگزلو – شیبانلو – قاسملو – لک – اولاد – توللی – زرگر – موصل لو – مرکزی – گورجایی – دتاتلو – ماچانلو – کلبعلی – ظهراب لو – شبانکاره – قره میشاملو – بهلول لو – توابع .



-     شش بلوکی

طایفه شش بلوکی 20 تیره دارد که عبارتند از : کله لو – هیبت لو – قره یارلو – بهلول لو – عرب چرپانلو -  علی قیالو – رحیم لو – چهارمحال لو – جعفرلو – آهنگر – دوقوزلو – کوهی – عرب شاملو – بلوردی – عمله علیا – علمدارلو – قورد – شورباخورلو – قجرلو – اسلاملو .



-     کشکولی کوچک

کشکولی کوچک 14 تیره دارد که عبارتند از : رحیم لو – لک – اوریاد – لر – کرمانلو – کهواده – بهی – بول لو – نفر – عمله جات – عالیوند – فیل وند – پاگیر - .....  .





بؤلوم :




یارپاق لار :    1  
بلاقا گؤره


بؤلوم لر
 
یولداش لار
 
باغلانتی لار
 
یارپاق لار
آختاریش

سایغاج
ایندی بلاق دا :
بوتون گؤروش لر :
بو گونون گؤروشو :
دونه نین گؤروشو :
بو آیین گؤروشو :
باخیش لار :
یازی لار :
یئنیله مه چاغی :