دختر در فرهنگ ترکان نمک زندگی محسوب می‌شود.

قیز (دختر)، خانیم (خانم)، خاتین (خاتون)، بگیم (خانم) و … واژه‌هایی هستند که ترکان برای نامیدن جنس مؤنث به کار می‌برند و هر یک در سن یا موقعیت اجتماعی مشخص کاربرد دارد.

ادبیات و فولکلور ترکان پر است ازاشعار، امثال و بایاتی‌هایی که همگی وصف شایستگی‌ها، برازندگی‌ها و قهرمانی‌های زنان و دختران این دیار را بیان می‌کنند. در ادبیات ما گاه دختر را به سیب سرخ تشبیه می‌کند (قیز قیزیل آلما) و گاه او را تکه طلایی درخشان برمی‌شمارد (قیزدی قیزیل پارچاسی / پالچئغا دوشار پارئلدار). 

هرچند موقعیت خاص اجتماعی در گذشته داشتن فرزند پسر را برای خانواده‌های متکی به اقتصاد کشاورزی و دامداری طلب می‌کرد و پدر و مادر فرزند پسر را برای تامین مالی و حمایت‌های دوران سالمندی خود بیشتر می‌طلبیدند، اما دختر نیز نمک زندگی تلقی می‌شد و زنان بدون دختر را زنانی بی‌نمک برمی‌شمردند: (قیز سیز آرواد / دوز سوز آرواد) و در گوش نوعروسان دعای به دنیا آمدن دخترکی زیبا را بعد از هفت پسر زمزمه می‌کردند:
گلین، گلین قیز گلین
اینجی لری دوز گلین
یئددی اوغلان آناسی
سون بئشیگی قیز گلین